Patagonian urqinta puriwi Coyhaique marka Aysén Uksan Qullqi Uraqin chiqankiwa, ukan mä suytʼañapatwa, ukhamaraki chiqan kunayman uraqi uka chiqankaniw ukanwa, markasa amuyunaka mä suma qhantirinampi phuqhasi. Ukhamaraki, Santiago markat jukʼa kilometru jaya tʼaqa Sarnaqatatakiwa, uka nayraqatatawa chiqan mä jachʼa jachʼañanakata ukat mayninakax kunaw phuqhasaxani, kawkix jukʼa jachʼat uñtataski chiqansa, ukanwa mayninakax sawukiñasna jachʼañawinakampi, kulturampi, nayraqatampi, amparampi sarnaqasaxani ukhamarak mä yatxatawinakana inakijawina Las Condes ukhamarak La Florida.
Ukhamataki, ukat nayraqat phuqhasiñatak uñstayasiñataki, Coyhaique Uraqinkat muni ukhamarak markankirinakax yaqhip kulturampi uñjatasiñataki, Mall Plaza Vespucio La Floridaru niya phisqha uru sata phaxsinxa nayr qalltïwimpita, willka kuti uru, nayraqataw jachʼa nayraqatampi sarnaqasxani ukhamarak uka amparampi arust’ayasiñasna. Ukhamata, uka nayraqataki jachʼa uñstayatañapataki sarnaqasaxani ukhamarak chiqan kunayman kulturampi nayraqatampi qhanstxanixa, nayraqataki qhantatañanaka, patagonian sartasiñanaka, ukat amuyunakax mä nayraqat arust’ayasitanakaniw.
Ukhamarak, uka nayraqataki jachʼa nayraqatampi sartasiñatakis kʼirkat chiqan mä jan waltʼaw urqipat sartasiñatakikiwa, ukampirak phuqhasin jachʼañawi nayraqat arust’ayasiñasna ukat uka nayraqataki sarnaqasisina. Ukhamaraki, nayraqatampi sartasirinakax mä nayraqat arust’ayasiñasna, mä nayraqat jilakata, nayraqat chijxäwina, nayraqat nayraqatampi sartasirinkani ukat chiqan kunayman nayraqat sartasiñaniwa.
“Jiwasax mä nayraqat jach’a qhantatañapatakiw tʼaqa sarnaqasiñani Coyhaiqueman Aysén markan ukhamarak nayraqatampi sartasiñapataki, ukat nayraqatampi sartasiriw nayraqatäkiñani ukhamarak nayraqatampi sartasirinkani. Mä nayraqat jachʼañampi nayraqataki sartasini uka nayraqat jachʼa nayraqatampi sartasirinakaxa ukhamaraki markan nayraqatampi sartasirinkani.” Carlos Gatica Villegas, Coyhaique markan jilïr jilïrixa, amuyt’ayiwa.
Santiago markan Patagonian manq’añanakaxa
Patagoniat mistuñ munirinakatakixa, aka willka kuti sata phaxsin 1 uru (11:00 am janichiqankani 20:00 horas qhiparusti), Expo Patagoniaruwa Falabella ukaru Mall Alto Las Condes uksanwa, mä qhatu uka chiqan 20 jila uñachayirinakampi, markan jach’a qhananirinakampi, nayr manq’añanakampi, umanakaraki ukhamarak artesaníampi, jichhakikiw uñch’ukatäni La Oveja Veloz, AG Arte Patagonia, Pampa y Fiordo, Valle Huemules ukhamarak yatintatäña amuykanirinakampi.
“Jiwasat walpun kuns jiwasxatawa ukhamarak walja nayrar sartañatak munat munanak uñstayiritaki, ukat uka jach’a qhatu nayraqataki Sartañatakikiw Santiagoru mistuñani ukhamarak Mall Alto Las Condes uksan wilañataki, nayraqatak sartasirinakampi nayrar sartañatak qhananchanipuniraki. Aka lurawinakatxa suma uñjatawa, uñch’ukatarak suma manq’añanak uñstayir qhananchapxañataki ukataya, ukat kunayman markan manq’añanakampi uñachayawiyanakana”, sasin Isabel Margarita Ibieta, Falabella markan uñstayiriwa, nayrar sartañataki amuyasitawa.
Aka qhipa mistuñatakixa, mä suma qhananchawinakampi khipaskaniw artesanías ch’uxña umanakaxa jan ukax ch’uxña sum sarnaqañatakix irnaqirinka, ukat willka kutinakampi sartasiñatakixa, walja jila yatiñanakax uñstayatawa. Ukampis qhiparusti, sumwa yatiñarakipanxa mä kunayman nayraqat sartasiñanakampi, jach’a suma wawanakampi sartasiñanakampiwa ukat kuna suma manq’añanak q’ipinipxañani ukhamarak manq’añanaka suma sarnaqañatakixa, nayrar sartañatak suma lurawinakaxa.
Andrea Macias Palma, Coyhaique markan qullirinxa: “Jumanakar sarnaqañatakiw suyasipxtan, nayrar sartañatak sum lurawinakampi sartasiñasna, ukhamarak aka chiqan nayrar sartañatak nayraqatak sartasiñasna”.
