Tarapaka markanxa, arxatäwinakax jach’a irnaqäwiw utji ukhamaraki jach’a irpirinaka, yatiqirinaka, ukat markachirinakampi jalqasiñax yatichasi. Ukat irnaqäwipxa ukat yatiñanak apkatapxi, markachirinakar ukat politikunakar munasiñapxa, yatxatirinakar yatiqañanakxa, ukhamarak markachirinakax utjirinakar arxatäwinakxa. Ukampirus, jach’a irnaqawipankiruxa, jupanakax jan walinakapampi wakichasipxiwa arxañ arustupxiñapataki.
Ukax janiw wali amuyt’apampiti, jan ukasti pachpaniwa markachirinakar munasiñapataki, ukhamarak wali arxañ arustupxiñapataki janiw jach’a irnaqañampi ukax yatiqasiñapaxi, ukat mä thakhinakar jalqasiñax yapxatasiñapawa.
Jichhax, aka jan walik amuyt’añax aruskiptäwinxa willjta pachat uñstawayi. Tarapaka suyu Consejeronakapax mä arunx Seremi de Deportes sat ukat mä irnaqawipxa sum yaqha mayt’awayapxi. Jupanakax sapxiwa ukax walja politikunakan kampañapar yatiqayasiñapatakiw utji sasin, ukax mä jan amuyt’añanxa qillqat arxatäwinakx mä jach’a qhana arunxa uñacht’ayiwa.
Ukampirus wali wakichäwiwa amuyasiñaxa arxatäwinakax, waljaninakaw irnaqañanakanxa utjxi, janiw pachpachxa, ukat uka arxatäwinakax arxañ arustupxiñapatakiw utjxi. Jupanakax markachirinakar uñt’ayañatakiw irnaqapxi, ukat arxatäwinakapax wali wakiskir aruskipäwinakxa, markanxa, suyunxa, ukat janirakiw jach’a markanxa uñt’ayaskapxiri. Ukampirus, uka irnaqawix wali qillqañarjamawa, uka irnaqañatakix qamawir tukuyapxi, ukat yaqha amuyt’añanakx wakichasiñapataki, ukhamasti arxañ arustupxiñapataki.
Medionakax Markachirinakampi aruskipt’añatakix wakichatawa, ukampirus janiw kuns utjxañapakati, aka arxatäwinakax kunawsatix walja irnaqawinakampix mä ch’amanx apthapisipxi. Aka jan walinakax mä qillqayir qhanañchayataw taripañataki, ukat qhanañchapxiritix janiw ukarjamax lurapxiriti, ukat yaqhip qhichwinakax yaqha arxatäwinakarux wakichasirïtapxiritix yatipxiwa. Ukat jupanakax jach’a qillqayirinakamp qillqayapxiwa. Ukampirus ukax jan wali amuyt’äwimpiw uñstäna.
Ukhamasti ukax amuyt’asiñapuniwa arxatäwinakax janiw ukhamak apnaqatäkaspati ukhamarak arxañ arustupxiñapataki, ukhamakipanix markachirinakar mayiñapataki. Uka qillqayirinakax jupanak arxayirinakampi jach’a arxayawipampi wakichasiñapatakiwa. Ukampirus, mä lläxtan jak’a aruskipäwiw ukax phuqhañapataki, yaqhip yatiyawinakax politikunakar arustupxiñapatakiw munasir ukhamarakix jach’a uñt’ayawimpix ukhamarakix arxayirinakampi qillqañapataki.
Nayra tata Sebastián Piñera Echenique sata arxatirin gobernunakapanxa, arxatäwi irnaqirinakapax jach’a ukhamarak sullka arxatäwinakax ch’amampi irnaqapxi sasaw amuyapxäna. Ukax arxatäwinakax wali jalja ukhamarak p’iqinchäwiw utji, ukat jupanakax markachirinakar yanapt’añatakix wali amuyt’atanipxi. Aka qhanañchawinakax jichha arxatäwirinakar ch’amampi yanapt’añatakix qhanañchañapatakiwa, jupanakax janiw mä jan walt’awimpi utjañapkänti, ukhamarak markachirinakarux mä arxatäwinakap qhanañchapxañapataki ukhamarak yatiyawinakapax markachirinakar yatiyapxañapataki.
Wali wakiskirirakiwa jichha arxatäwirinakapax, ukhamarak sereminakampi, concejalanakampi, consejerunakampi, ukhamarak politikunakampix arxatäwinakax wali wakiskiripxatayna uka markanxa, ukat jupanakax mä yanapt’awi utjañapatakiw amuyasi. Janiw ukhamarak irnaqapxañapatäkiti ukhamarak arxañatakix ukhamarak mä jach’a arxañ yatiqañataki, ukhamakipanix jupanakax arxañarux wali amuyt’anipxi ukhamarak mä qhanañchawimpi utjañapataki. Ukhamarusa, janiw uka arxañatakix mä jach’a arxañatakix irnaqatäkiti ukhamarak jupanakax qhanañchapxañapatakiwa ukhamarak taripañatakix jach’a p’iqinchawimpi yatiñataki.
Juan Carlos Hernández Caycho
Medionaka P’iqinchiri
ANPREDICH Irnaqirjama
